Αμυγδαλή και συναισθήματα
Ίσως να θυμάσαι, μια υπέροχη κλασική πλέον σκηνή, από την παλιά ελληνική ταινία, όπου η τουρίστρια τρέχει τρομοκρατημένη στην θέα ενός Γιάννη Βόγλη, που το μόνο που θέλει είναι να της προσφέρει μια χούφτα αμύγδαλα, ως δείγμα της ελληνικής φιλοξενίας..
Έχεις αναρωτηθεί, τι ήταν αυτό που συνέβαλε στην φοβισμένη απομάκρυνση της κοπέλας που αγνόησε τις αγαθές προθέσεις του ντόπιου βοσκού.
Ποιος είναι εκείνος ο μηχανισμός, που σε προειδοποιεί κάποιες φορές και λανθασμένα, για την ύπαρξη μιας κατάστασης που κρίνεις απειλητική για την ασφάλεια σου;
Ξεσπάσματα γέλιου σε λάθος μέρος και στιγμή. Λόγια θυμού που τα μετανιώνεις. Αποφάσεις ιδιαίτερα παρορμητικές που αργότερα αναθεωρείς.
Για αυτά, και για πολλά άλλα παρόμοια, υπεύθυνη είναι η αμυγδαλή, μια περιοχή του εγκεφάλου που έχει θεωρηθεί ως η έδρα των συναισθημάτων.
Ένα τμήμα του εγκεφάλου που έχει πάρει το όνομα του από το σχήμα του.
Η έδρα των συναισθημάτων η αμυγδαλή βρίσκεται στον κροταφικό λοβό, στα πλάγια μέρη του κρανίου σου και στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια. Αποτελεί μέρος του επονομαζόμενου ”πρωτόγονου εγκεφάλου” από τα παλαιότερα κομμάτια δηλαδή, πριν ο άνθρωπος αρχίσει να εξελίσσεται νοητικά μέσω της τεχνολογίας και του πολιτισμού.
Όποια πληροφορία παίρνεις από τις αισθήσεις σου, μεταβιβάζεται είτε στον νεοφλοιό για επεξεργασία, είτε από έναν πιο σύντομο δρόμο στην αμυγδαλή. Η αντίδραση της είναι ταχύτατη.
Ελάχιστη επιρροή έχεις τις στιγμές αυτές ο μετωπιαίος λοβός, η ικανότητα σου να σκέφτεσαι λογικά, να αξιολογείς και να συγκρίνεις δεδομένα, να καταστρώνεις σχέδια, για παράδειγμα.
Συνδεδεμένη με τα επινεφρίδια, αν η έδρα των συναισθημάτων, η αμυγδαλή δώσει συναγερμό και σημάνει κίνδυνο μέσα σε απειροελάχιστο χρονικό διάστημα, ο οργανισμός εκκρίνει τις ουσίες που χρειάζεται προκειμένου να βρεθεί σε εγρήγορση (ντοπαμίνη).
Η αμυγδαλή είναι μια αποθήκη της συναισθηματικής σου μνήμης, το κέντρο των συγκινήσεων σου, που μπορεί να περιέχει δυσάρεστες, ευχάριστες όσο και τρομακτικές αναμνήσεις. Συνεργάζεται με τον ιππόκαμπο (κι αυτός βαφτίστηκε έτσι λόγω του σχήματος του), που ελέγχει την σημασιολογική σου μνήμη.
Δηλαδή την δυνατότητα να επεξεργάζεται τις αναμνήσεις σου, να είσαι γνωστικά ενήμερος για αυτές και να φτιάχνεις την προσωπική σου ιστορία.
Η αμυγδαλή από την άλλη πλευρά δεν είναι τόσο τακτοποιημένη.
Η αμυγδαλή ενεργοποιείται από αισθητηριακά ερεθίσματα (έναν ήχο, μία εικόνα, ένα σχήμα, μία μυρωδιά, ακόμα και μία έκφραση ή μία λέξη), κάτι που μπορεί να έχει εντυπωθεί στον εγκέφαλό σου, με την δική του συναισθηματική φόρτιση (είναι σαν την έκφραση που πολλές φορές χρησιμοποιείς: δεν ξέρω τι έγινε είναι σαν να πατήθηκε κάποιο κουμπί).
Η αμυγδαλή κινητοποιεί τον φόβο σου, μία υγιής αντίδραση του οργανισμού μπροστά σε καταστάσεις που είναι απειλητικές για την ζωή σου.
Όμως, η ανθρωπότητα δεν μοιράζεται μόνο κοινούς φόβους αλλά και προσωπικούς, ιδιωτικούς φόβους που προέρχονται από τα μοναδικά βιώματα του καθενός.
Ο συναγερμός μπορεί να σημάνει χωρίς να υπάρξει αντικειμενικός κινδύνος, αλλά την στιγμή που γίνεται αυτό ο κάθε ένας από εμάς βιώνει μία απειλή.
Με αυτό τον τρόπο και επιστρέφοντας στην αρχή του κειμένου, ο Βόγλης δεν είχε καμία πιθανότητα. Όσο γρήγορα και να έτρεχε, η αμυγδαλή θα τρέχει πάντα γρηγορότερα.
Πόσο σημαντικός είναι άραγε ένας στόχος στη ζωή σου;
Ο καθορισμός στόχων, ωθεί τον εγκέφαλο σε «αναδιάρθρωση» ώστε να τον καταστήσει αποτελεσματικότερο, στη διαδικασία επίτευξης του στόχου!
Όταν καθορίζεται ένας στόχος αναλύοντας το πως λειτουργεί: Το μέρος του εγκεφάλου που δημιουργεί το συναίσθημα (η αμυγδαλή), αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο ο στόχος είναι σημαντικός για σένα.
Το τμήμα του εγκεφάλου που ευθύνεται για την επίλυση προβλημάτων (μετωπιαίο λοβός), καθορίζει το τι χρειάζεται να κάνεις, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος.
Η αμυγδαλή και ο μετωπιαίος λοβός δουλεύουν από κοινού, για να σε κρατήσουν επικεντρωμένο στις καταστάσεις και τις συμπεριφορές που θα σε οδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου.
Ο εγκέφαλός σου διαθέτει μια λειτουργία που ονομάζεται νευροπλαστικότητα, ο καθορισμός στόχων αλλάζει κυριολεκτικά τη δομή του εγκεφάλου, έτσι ώστε να βελτιστοποιηθεί για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Έρευνες, έχουν επίσης αναδείξει τι είδους στόχοι κάνουν τις πιο δραματικές αλλαγές, στη δομή του εγκεφάλου.
Οι στόχοι που είναι ιδιαίτερα συναισθηματικοί, θέτοντάς τους έχεις εξαιρετικά υψηλό κίνητρο για να πετύχεις.
Σε οδηγούν να αξιολογήσεις, ως λιγότερο δύσκολο τον επιθυμητό σου στόχο!
Για το λόγο αυτό κάποιοι άνθρωποι θέτουν στόχους οι οποίοι δείχνουν εξαρχής υπερβολικοί. Με άλλα λόγια, εάν επιθυμείς έντονα έναν στόχο, ο εγκέφαλός σου θα αντιλαμβάνεται τα εμπόδια ως λιγότερο δύσκολα από ότι στην πραγματικότητα είναι!
Οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι οι φιλόδοξοι στόχοι είναι πολύ πιο παρακινητικοί από τους στόχους που φαίνεται να επιτυγχάνονται εύκολα. Με άλλα λόγια, εάν θέλεις να ενεργοποιήσεις πλήρως τον εγκέφαλό σου, πρέπει να θέσεις προκλητικούς στόχους.
Οι στόχοι επηρεάζουν την απόδοση, κατευθύνοντας την προσοχή, κινητοποιώντας την προσπάθεια, αυξάνοντας την επιμονή και προωθώντας την ανάπτυξη στρατηγικής, για την λήψη αποφάσεων.
Η ρύθμιση στόχων, είναι πιθανότερο να βελτιώσει την απόδοση των εργασιών σου, όταν οι στόχοι είναι συγκεκριμένοι και σαφείς.
Συνοψίζοντας, ο καθορισμός στόχων μεταβάλλει κυριολεκτικά τη δομή του εγκεφάλου, έτσι ώστε να αντιλαμβάνεσαι και να συμπεριφέρεσαι, με τρόπους που θα σε κάνουν να επιτύχεις αυτούς τους στόχους. Οι προκλητικοί στόχοι, που έχουν ισχυρή συναισθηματική απήχηση, θα αλλάξουν τη δομή του εγκεφάλου σου πιο γρήγορα και αποτελεσματικά από τους αδιάφορους στόχους.
Η αμυγδαλή είναι μια μάζα πυρήνων σε σχήμα αμυγδάλου (μάζα κυττάρων), που βρίσκεται βαθιά μέσα στους κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου . Υπάρχουν δύο αμυγδαλές, που βρίσκονται σε κάθε ημισφαίριο του εγκεφάλου.
Η αμυγδαλή είναι μια δομή του σωματικού συστήματος που εμπλέκεται σε πολλά από τα συναισθήματα και τα κίνητρά σου, ιδιαίτερα σε αυτά που σχετίζονται με την επιβίωση. Συμμετέχει στην επεξεργασία συναισθημάτων όπως ο φόβος, ο θυμός και η ευχαρίστηση.
Η αμυγδαλή είναι επίσης υπεύθυνη για τον προσδιορισμό των αναμνήσεων που αποθηκεύονται, αλλά και πού αποθηκεύονται οι μνήμες στον εγκέφαλο. Πιστεύεται ότι αυτός ο προσδιορισμός βασίζεται στο πόσο τεράστια συναισθηματική ανταπόκριση προκαλεί ένα γεγονός.
30' Δωρεάν Coaching
Η αμυγδαλή συνδέεται με αυτόνομες αντιδράσεις, που έχουν σχέση με φόβο και ορμονικές εκκρίσεις. Επιστημονικές μελέτες για την αμυγδαλή, οδήγησαν στην ανακάλυψη της θέσης των νευρώνων στην αμυγδαλή, που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση του φόβου. Ο φόβος φόρτισης, είναι μια συνεργατική μαθησιακή διαδικασία, με την οποία μαθαίνεις μέσω επαναλαμβανόμενων εμπειριών να φοβάσαι κάτι.
Οι εμπειρίες σου έχουν την δυνατότητα να κάνουν τα εγκεφαλικά κυκλώματα να αλλάξουν και να σχηματίσουν νέες μνήμες. Για παράδειγμα, όταν ακούς έναν δυσάρεστο ήχο , η αμυγδαλή αυξάνει την αντίληψή σου για τον ήχο αυτό.
Αυτή η αυξημένη αντίληψη θεωρείται ενοχλητική και σχηματίζονται αναμνήσεις που συνδέουν τον ήχο με μια δυσάρεστη κατάσταση.
Εάν ο θόρυβος σε εκπλήσσει, έχεις μια αυτόματη απόκριση πτήσης ή αγώνα. Αυτή η απόκριση, περιλαμβάνει την ενεργοποίηση της συμπαθητικής διαίρεσης του περιφερικού νευρικού συστήματος.
Αυτή η ενεργοποίηση των νεύρων της συμπαθητικής διαίρεσης έχει ως αποτέλεσμα επιταχυνόμενο καρδιακό ρυθμό, αύξηση του μεταβολικού ρυθμού και αύξηση της ροής του αίματος στους μυς. Αυτή η δραστηριότητα συντονίζεται από την αμυγδαλή και σου επιτρέπει να ανταποκριθείς κατάλληλα στον κίνδυνο.
Η αμυγδαλή αποτελείται από ένα μεγάλο σύμπλεγμα περίπου 13 πυρήνων. Αυτοί οι πυρήνες υποδιαιρούνται σε μικρότερα συμπλέγματα. Το βασικό πολυμερές σύμπλεγμα είναι το μεγαλύτερο από αυτές τις υποδιαιρέσεις και αποτελείται από τον πλευρικό πυρήνα, τον βασικό πυρήνα και τον βοηθητικό βασικό πυρήνα.
Αυτό το σύμπλεγμα πυρήνων έχει συνδέσεις με τον εγκεφαλικό φλοιό, το θάλαμο και τον ιππόκαμπο. Πληροφορίες από το οσφρητικό σύστημα λαμβάνονται από δύο ξεχωριστές ομάδες πυρήνων αμυγδαλοειδών, τους πυρήνες του φλοιού και τον μεσαίο πυρήνα. Οι πυρήνες της αμυγδαλής κάνουν επίσης συνδέσεις με τον υποθάλαμο και τον εγκέφαλο.
Ο υποθάλαμος εμπλέκεται σε συναισθηματικές αντιδράσεις και βοηθά στη ρύθμιση του ενδοκρινικού συστήματος. Το εγκεφαλικό στέλεχος μεταδίδει πληροφορίες μεταξύ του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.
Οι συνδέσεις με αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου, επιτρέπουν στους πυρήνες του αμυγδαλοειδούς να επεξεργάζονται πληροφορίες, από αισθητηριακές περιοχές (φλοιός και θάλαμος) και από περιοχές που σχετίζονται με τη συμπεριφορά και την αυτόνομη λειτουργία (υποθάλαμος και εγκεφαλικό στέλεχος).
- Εξέγερση.
- Αυτόνομες απαντήσεις που σχετίζονται με τον φόβο.
- Συναισθηματικές απαντήσεις.
- Ορμονικές εκκρίσεις.
- Μνήμη.
- Αισθητηριακές πληροφορίες.
Διαβάζεις το άρθρο: αμυγδαλή η έδρα των συναισθημάτων
Η αμυγδαλή λαμβάνει αισθητηριακές πληροφορίες από τον θάλαμο και από τον εγκεφαλικό φλοιό. Ο θάλαμος είναι επίσης μια δομή του σωματικού άκρου, και συνδέει περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού, που εμπλέκονται στην αισθητηριακή αντίληψη και την κίνηση με άλλα μέρη του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, που έχουν επίσης ρόλο στην αίσθηση και την κίνηση.
Ο εγκεφαλικός φλοιός επεξεργάζεται αισθητηριακές πληροφορίες που λαμβάνονται από την όραση, την ακοή και άλλες αισθήσεις και εμπλέκεται στη λήψη αποφάσεων, στην επίλυση προβλημάτων και στο σχεδιασμό.
Η αμυγδαλή, το συναίσθημα δηλαδή , κινείται γρηγορότερα από τη λογική σκέψη και σε ωθεί σε αντιδράσεις που την επόμενη στιγμή, όταν έχει μπει στο παιχνίδι και ο νεοφλοιός, τότε τις θεωρείς λανθασμένες ή υπερβολικές.
Όπως για παράδειγμα, όταν περπατάς στο δρόμο και δεις από απέναντι να έρχεται ένα αγαπημένο σου πρόσωπο.
Αμέσως, θα σηκώσεις το χέρι για να το χαιρετήσεις, και εκείνη τη στιγμή διαπιστώνεις πως έκανες λάθος.
Είναι η τυπική κατάσταση που αντιμετωπίζεις κάθε φορά, που αρχίζεις να αντιδράς έχοντας πάρει εντολή, μόνο από την αμυγδαλή, που κάνει μεν πιο γρήγορη αλλά και πιο «πρόχειρη» δουλειά. Αυτή τη λειτουργία έρχεται κατόπιν να διορθώσει ο νεοφλοιός. Όταν μπορεί. Γιατί συχνά έχεις προλάβει να εκστομίσεις τρομερά πράγματα ή ακόμα και να κάνεις.
Υπάρχει άραγε, κάποιος τρόπος να κάνεις τα συναισθήματά σου, να μην ξεφωνίζουν τόσο δυνατά, για να μπορείς να ακούς ταυτόχρονα και τη φωνή της λογικής;
Οι ειδικοί ενθαρρύνουν: ναι υπάρχει μέσα σου ένας δίκαιος κριτής που μπορεί να συγκεράσει με σοφία τις δύο αυτές δυνάμεις. Ο θρόνος του βρίσκεται ακριβώς πίσω από το μέτωπο. Πρόκειται για τον προμετωπιαίο λοβό που έχει τη δύναμη, λένε, να ελέγχει τις έντονες αντιδράσεις της αμυγδαλής.
Εκεί γίνεται η αξιολόγηση των συναισθηματικών σου εντυπώσεων, εκεί αποκτούν λογικό, φιλοσοφικό ή ηθικό νόημα. Αυτή τη λειτουργία είναι απολύτως ανίκανα να την κάνουν τα ζώα αφού στερούνται νεοφλοιού και προμετωπιαίων λοβών.
Το μυστικό λοιπόν είναι να καταφέρεις σε εκείνη την αστραπή-στιγμή που οι πληροφορίες από την αμυγδαλή και το νεοφλοιό διασταυρώνονται μέσα σου να κρατήσεις εσύ τα κλειδιά της βούλησής σου. Για να γίνει αυτό απαιτείται μια συνειδητή άσκηση της θέλησης.
Στην ουσία, θέληση δεν είναι η καταπίεση των συναισθημάτων ή των ορέξεων του σώματος και του νου, αλλά δεξιοτεχνική ισορροπία ανάμεσα σε αυτά τα τρία.
Η ανάπτυξη του νεοφλοιού, έκρυβε μέσα της τη δύναμη της αυτοσυνείδησης και της θέλησης. Αυτή μπορεί να είναι ο σοφός κηπουρός για το λουλούδι που έχει στο κέντρο του την αμυγδαλή. Την «καρδιά» σου.
Να θυμάσαι πως είσαι μοναδικός!
Είσαι υπέροχος!
Να Αγαπάς τον Εαυτό σου και να Ζεις με Πάθος!
