Ο καθένας από εμάς διαμορφώνει στη ζωή του κάποια πρότυπα συμπεριφοράς, ως προς το τι πιστεύει ότι είναι πραγματικό και τι δεν είναι. Τα πρότυπα αυτά ορίζουν το πώς τα πράγματα θα πρέπει ή δεν θα πρέπει να είναι και τι είναι δυνατό ή δεν είναι δυνατό για εμάς.
Για μερικούς από εμάς, αυτά τα μοντέλα περιορίζουν σημαντικά τις δυνατότητες μας, την απόλαυση της ζωής μας και την ικανότητα μας να συνδεθούμε με άλλους ανθρώπους. Ωστόσο, όλοι έχουμε μέσα μας εκείνα τα πρότυπα που μας δείχνουν τις θετικές μας δυνατότητες. Ανακάλεσε αυτά τα πρότυπα στην πραγματικότητα σου, στηρίξου σε αυτά, ακόμη και όταν όλα σου δείχνουν ότι οι καταστάσεις, δεν είναι και τόσο θετικές.
Πώς δημιουργούνται αυτά τα πρότυπα; Καθώς μεγαλώνεις, προσπαθείς να κατανοήσεις τον κόσμο με βάση: την ερμηνεία σου, τις εμπειρίες σου, τι σου λένε οι άλλοι – ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν κάποιου τύπου εξουσίας, ή εκείνων που σέβεσαι (γονείς, δάσκαλοι, θρησκευτικοί ηγέτες, …) , και τι λες εσύ στον εαυτό σου.
Ως παιδί, παίρνεις αποφάσεις που με κάποιο τρόπο σε κάνουν να νιώθεις ασφαλής – την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση κακοποίησης (σωματική ή λεκτική βία) ή εγκατάλειψης. Συχνά θεωρείς ότι ο εαυτός σου είναι η αιτία κάποιου γεγονότος που συνέβη και σε στιγμάτισε- π.χ. ο πρόωρος θάνατος των γονιών σου – και με τον τρόπο αυτό, ορκίζεσαι σε ένα ασυνείδητο επίπεδο να μην το κάνεις αυτό και πάλι. Έχεις δημιουργήσει μοντέλα – πρότυπα συμπεριφοράς, που έχουν σκοπό να σε προστατεύσουν από το να προκαλέσεις κάποια αναστάτωση στο μέλλον.
Ως εκ τούτου, έχεις προσδιορίσει τον εαυτό σου σε ό, τι συμβαίνει και στην πορεία του να είναι θύμα. Ως παιδί, αυτό τα μοντέλα μπορεί να σε εξυπηρετήσει καλά. Ωστόσο, κάποιες φορές τα φέρεις αυτά τα μοντέλα, τα οποία λειτουργούν σε ένα ασυνείδητο επίπεδο, στην ενηλικίωση και ως αποτέλεσμα έχεις να αναρωτιέσαι γιατί δεν καταφέρνεις αυτά που θες και γιατί δεν ζεις τη ζωή που επιθυμείς.
Σε γενικές γραμμές, οι γονείς ή άλλοι ενήλικες είναι καλοπροαίρετοι στην πειθάρχηση ή τη διδασκαλία των παιδιών τους. Ωστόσο, οι συμπεριφορές που επιλέγουν και οι λέξεις που χρησιμοποιούν είναι συχνά ακατάλληλες και όταν ερμηνεύονται μέσα από τα μάτια και τα αυτιά ενός μικρού παιδιού παίρνουν ένα διαφορετικό νόημα.
Φαντάσου το γονέα που θέλει απεγνωσμένα να δει το παιδί του να πετυχαίνει και λέει στο παιδί του για παράδειγμα: «Αν συνεχίσεις να ενεργείς με αυτό τον τρόπο θα μεγαλώσεις και δεν θα πετύχεις τίποτα» Αυτού του είδους η προσπάθεια ενεργοποίησης κινήτρου του γονέα προς το παιδί, μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη του γονέα, ωστόσο, το παιδί ακούγοντας το μπορεί να αναπτύξει ένα μοντέλο συμπεριφοράς του τύπου «δεν είμαι αρκετός, καλός».
Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές στο Iowa State University έδειξε ότι σε μια τυπική οικογένεια με παιδιά ηλικίας δύο έως οχτώ ο βαθμός των αρνητικών σε θετικά σχόλια που ειπώθηκαν από τους γονείς στα παιδιά τους ήταν 13: 1. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε θετικό σχόλιο, τα παιδιά άκουσαν δεκατρία αρνητικά σχόλια. Εάν, ως παιδί, ζούσες σε αυτού του είδους το περιβάλλον, τι μοντέλο συμπεριφοράς θα σχημάτιζες για τον εαυτό σου, τους άλλους και τον κόσμο γύρω σου;
Μιλάς για τους εαυτό σου, όλη την ώρα – συχνά σε ένα ασυνείδητο επίπεδο. Εμείς οι ίδιοι πόσο υπέροχοι είμαστε ή πόσο άσχημα μπερδεμένοι. Για πολλούς από εμάς, οι αρνητικές σκέψεις είναι πολύ, πολύ πιο συχνές από ό, τι θετικές σκέψεις.
Αν και κάθε σκέψη από μόνη της είναι ασήμαντη, αυτές οι σκέψεις μπορεί να αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου – όπως ακριβώς και οι ασήμαντες μικροσκοπικά κοραλλιογενείς πολύποδες που έρχονται μαζί για να σχηματίσουν τεράστια κοραλλιογενείς υφάλους – σχηματίζοντας έτσι τα εμπόδια για το τι πραγματικά θέλεις και επιθυμείς στη ζωή σου.
Ανακάλυψε το κλειδί του μυαλού σου και ζήσε τη ζωή που θέλεις και αξίζεις με το Online Πρόγραμμα 14+ Εβδομάδων
Για να ξεπεράσεις αυτή την κατάσταση, θα πρέπει να υπάρξει συνειδητή επίγνωση των νοητικών συμπεριφορών σου και να διερευνήσεις την προέλευση των σκέψεων σου, τις πεποιθήσεις και τις αξίες (οι οποίες συχνά δεν είναι δικές σου, αλλά κάποιων άλλων) που υιοθέτησες κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας σου.
Άρχισε δίνοντας την προσοχή σου στις καθημερινές σκέψεις και κρίσεις για τον εαυτό σου και για τους άλλους. Καθώς το κάνεις, να προσπαθήσεις να βρεις τις ελλοχεύουσες πεποιθήσεις και τις αξίες που κρύβονται κάτω από αυτές τις συμπεριφορές, και ειδικά την προέλευση τους, και να διερευνήσεις την πιθανότητα ότι αυτές οι σκέψεις, κρίσεις, τις πεποιθήσεις και τις αξίες ενδέχεται να είναι εσφαλμένες.
Μπορείς επίσης να εξερευνήσεις τη θετική πρόθεση πίσω από αυτές τις πεποιθήσεις και τις αξίες (π.χ. ασφάλεια) και να εξετάσεις εάν η θετική πρόθεση εξακολουθεί να είναι σημαντική (π.χ. εάν ήταν χρήσιμη ως παιδί, αλλά όχι ως ενήλικα) ή αν μπορεί να ληφθεί με διαφορετικό τρόπο – με τρόπο που να προσφέρει λιγότερες αρνητικές παρενέργειες και πιο θετικά οφέλη.
Σε καθημερινή βάση, μπορεί να θέλεις να πειραματιστείς με νέες συμπεριφορές – που δεν υπαγορεύονται από παλιές σκέψεις σου – και να παρατηρήσεις τις αλλαγές που μπορεί να κάνουν τη δική σου ερμηνεία για το τι είναι και τι δεν είναι δυνατό για εσένα. Βέβαια αυτές οι νέες συμπεριφορές κατά την εφαρμογή τους, μπορεί να μην είναι πάντα επιτυχείς. Σε αυτές τις στιγμές, να θυμάσαι τα λόγια του Thomas Alva Edison «δεν έχω αποτύχει.
